مديركل تكثير و بازسازي ذخاير شيلات ايران، وضعيت ژنتيكي ماهي قزل‌آلا را در كشور با توجه به نتايج پروژه‌هاي تحقيقاتي انجام شده، نامطلوب و نگران كننده خواند.
"مهرداد رحيمي دانش" روز دوشنبه با بيان اين مطلب افزايش تقاضاي بچه ماهي قزل آلا در كشور ، گسترش مراكز توليد بچه ماهي در ‪ ۱۰‬سال اخير و غير استاندارد بودن اغلب مراكز تكثير قزل‌آلا را از عوامل وضعيت ژنتيكي نامطلوب ماهي قزل‌آلا برشمرد.
وي گفت :تكثير غيراصولي و غير علمي در مزارع پرورشي و مراكز تكثير بدون مجوز و تكثير پيش مولدين بويژه مولدين نر زودرس نيز سبب ايجاد اختلالات ژنتيكي و همخوني در نسل مولدين و بروز صفات نامرغوب ناشي از آن شده است.
وي با اشاره به عوارض ناشي از مشكلات ژنتيكي در ماهي قزل آلا در كشور، اظهار داشت:با بروز اين مشكلات، درصد تلفات تخم و بچه ماهي و نيز ميزان ناهنجاريهاي ظاهري و ناقص‌الخلقه بودن بچه ماهيان حاصله در مراكز تكثير در سالهاي اخير تا چند برابر درصد معمول و استاندارد(حتي تا‪ ۳۰‬درصد در مرحله پرورش دارو) افزايش يافته است.
رحيمي دانش افزود: دوره زماني پرورش ماهيان پرواري نيز در بسياري از مزارع پرورشي كشور با وجود شرايط مناسب محيطي طولاني شده و حتي در بعضي مزارع تا دو برابر زمان معمول (‪ ۲‬سال) افزايش يافته است كه ناشي از مسائل و مشكلات ژنتيكي مربوط به مولدين است.
وي تصريح كرد: اختلالات ژنتيكي مولدين سبب افزايش ضريب تبديل غذايي، رشد مصرف غذا و افزايش غيراقتصادي هزينه‌هاي توليد در مزارع پرورشي شده و بي - توجهي به كيفيت غذاي مولدين در مراكز تكثير و نبود يك جيره غذايي خاص مولدين، مسائل و مشكلات ژنتيكي آنها را تشديد كرده است.
وي با بيان آنكه ناهنجاريهاي ظاهري ناشي از مسائل ژنتيكي سبب تغيير شكل ظاهري ماهيان پرواري و كاهش بازارپسندي آنها شده است، افزود: به طور كلي، افزايش تلفات تخم و بچه ماهي، كاهش نرخ رشد،طولاني شدن دوره پرورش، افزايش مصرف غذا و كاهش توليد باعث افزايش هزينه‌هاي توليد و كاهش توجيه اقتصادي صنعت تكثير و پرورش قزل آلا در كشور شده است.
مديركل تكثير و بازسازي ذخاير شيلات ايران با اشاره به بازديدهاي صورت گرفته توسط كارشناسان فائو از مراكز تكثير و بازسازي ذخاير از جمله مراكز تكثير قزل‌آلاي دولتي و خصوصي كشور در سال ‪ ،۷۶‬اظهارداشت: كارشناسان يادشده در پايان بازديد ضمن تهيه گزارش كارشناسي، راهكارهايي را در زمينه مديريت ژنتيكي ذخاير و اصلاح نژاد ماهيان پرورشي از جمله تهيه و تدوين برنامه ملي مديريت مولدين بومي قزل‌آلا به منظور بهگزيني و اصلاح نژاد قزل آلا در ايران با همكاري فائو در قالب پروژه پيشنهاد كردند.
وي افزود: در پي بازديد كارشناسان فائو و پيگيريهاي به عمل آمده، دكتر "مك اندرو" از دانشگاه " استرلينگ انگلستان به‌عنوان كارشناس فائو در سال ‪ ۷۹‬به ايران سفر و به منظور تهيه پيش نويس پروژه دريك هفته‌از مراكز تكثير قزل‌آلاي دولتي (ياسوج و كلاردشت) و مراكز تكثير قزل آلاي خصوصي در استانهاي مازندران، فارس و تهران ديدن كرد.
به گفته وي، نتايج اين بازديدها در نهايت در قالب پيش نويس پروژه، به ارائه پيشنهاد اجراي پروژه‌هايي در زمينه بهداشت و تغذيه و مديريت مولدين و بهگزيني قزل آلا در ايران منجر شد.
رحيمي دانش سپس گفت: در سال ‪ ۸۲‬نيز با پيگيريهاي صورت گرفته، كارشناسان متخصص اصلاح نژاد قزل‌آلا از موسسه "آكوافورسك" نروژ به ايران دعوت شده و از مراكز تكثير دولتي و بخش خصوصي بازديد كردند كه در پايان سفر، تفاهمنامه همكاري بين شيلات ايران و موسسه مذكور از جمله اجراي يك برنامه سه ساله بهگزيني و اصلاح نژاد قزل‌آلا به امضا رسيد.
به گفته وي، با وجود تمامي پيگيريهاي به عمل آمده، به دليل مقررات و قوانين خاص مالي و اداري در خصوص استفاده از مشاوران خارجي و عدم حصول نتيجه از برگزاري مناقصه بين‌المللي، تاكنون اقدام عملي در زمينه اجراي طرح اصلاح نژاد قزل‌آلا انجام نگرفته است.
رحيمي دانش گفت :اكنون با توجه به وضعيت موجود و نتايج سوابق فعاليتهاي انجام شده و موانع اجرايي، راهكار اساسي حل مشكلات ژنتيكي تكثير و پرورش ماهي قزل آلا در كشور، تدوين برنامه علمي بهگزيني و اصلاح نژاد مولدين بومي قزل‌آلا در سطح ملي با استفاده از مشاوران داخلي و متخصصان دانشگاهي و نيز بكارگيري امكانات مراكزتكثير دولتي و خصوصي است تا بتوان همزمان با توسعه آبزي پروري، موانع و مشكلات اجتناب ناپذير اين صنعت را رفع كرد.

منبع : ايرنا